Photo: oaktreevintage.wordpress.com Gesprek aan de keukentafel. Een tafel. Twee stoelen. Een gesprek over een vrouw. “Ja, ik ken haar! Dat is echt een fijne vrouw. Maar iemand moet haar eens Gilette of Veet geven of zo”. Ik ben verbaasd. “Hoezo?”. Vooreerst moet je weten dat ik een academicus ben. Ik ben, al zeg ik het zelf, tamelijk bekwaam om de nodige verbanden te leggen tussen “merken die ontharingsproducten aanbieden”, een zwaaiend handgebaar ter hoogte van de oksel en “lichaamsbeharing”. Waarom dan mijn verbazing? Ik weiger te aanvaarden dat de waarde van een persoon, of iemands niveau van “fijn zijn” afhangt van het al dan niet ontbreken van zijn of haar lichaamshaar. Ik bedoel natuurlijk “het niet ontbreken”, “de waarde van een vrouw” en “haar lichaamshaar”. Want laten we eerlijk zijn: vrouwen moeten hun lichaamshaar scheren. Alles. Onder de armen, op de benen. We moeten wenkbrauwen epileren zodat ze on fleek zijn en elk verlopen gelopen haartje tussen onze haarlijn en onze tenen nauwgezet opsporen en verwijderen. Search and destroy. We moeten dat doen omdat haar vies is. Goor. En onhygiënisch. Mannen moeten dat niet, want hun lichaamshaar ruikt naar overwinning, naar voorspoed, naar buitenkansen en bloemenweides en het gelukzalige gevoel dat enkel de zomer kan veroorzaken bij een tiener die beseft dat er twee maanden lang niets anders zal zijn dan vakantie. De aandachtige lezer beseft dat dit ruikt naar bullshit. Maar laten we het even hebben over waarden en normen. In feite is het onze gedeelde ambitie als vrouw om te zijn zoals die dame in de scheermesjesreclame die een been aan het scheren is dat reeds kaal is. We panikeren elke keer een beetje als we een jonge dame met een korte broek op een fiets zien rijden zonder dat ze haar beenhaar daarvoor heeft verwijderd. We schrikken wanneer een vrouw iets uit een rek neemt in de supermarkt en het snel duidelijk wordt dat ze haar heeft onder haar oksels. Hoe hebben ze het voor mekaar gekregen om zo buiten te komen? We panikeren, en dan speculeren we. Ze zullen wel stinken. Wast zij zich wel? Als ze zich zou hebben gewassen, zou ze zeker ook haar benen hebben geschoren. Q.E.D.: ze heeft zich niet gewassen. Vieze stinkbeer. Nogal een geluk dat “haarloos” gelijkstaat aan “perfect”. In onze maatschappij worden jonge vrouwen namelijk op zeer jonge leeftijd aangeleerd om lichaamshaar te verwijderen. Ik herinner me het empowering moment waarop ik mijn benen wilde scheren omdat mijn moeder en oudere zus dat ook deden. Ik wilde zoals hen zijn ook al was er geen enkel haar te bespeuren, op geen enkel been. Achteraf gezien besef ik dat er niets “vrijgevochten” is aan je haar scheren. Het is een norm die ons wordt opgedrongen. Die aan vrouwen in het bijzonder wordt opgedrongen, en in mindere mate aan mannen.
Photo: Betty Grable via wikipedia
Vaak scheren we dus om niet als vies over te komen in de ogen van mannen of andere vrouwen, omdat we allemaal werden aangeleerd om haar vies te vinden op een vrouwenlichaam. We lachen wanneer we een foto van een vrouwelijke Sikh met een baard zien verschijnen op Reddit, hoewel er meer redenen zijn waarvoor je niet zou scheren dan wel. Die redenen kunnen religieus zijn, of logisch: scheren vergt tijd en moeite, het is vervelend en het stopt nooit wanneer je ermee begint. Het gebruik kadert zich in een sociale realiteit waar de waarde van een vrouw afhangt van haar haarloosheid. Het is op veel manieren dus geen keuze of een vorm van agentschap over je eigen lichaam; dat zou zo zijn wanneer je je lichaam zou accepteren met het haar erop. Voor mannen ligt dat anders, zij zullen niet als onhygiënisch worden gepercipieerd wanneer ze hun benen, oksels, borstkas of gezichtsbeharing niet scheren. Haar is zelfs een vorm van mannelijkheid, en scheren is daarbij “verwijfd” tenzij het geassocieerd wordt met sport of beroepen zoals model. Je kan je afvragen wat dat allemaal uitmaakt, en ik kan je vertellen dat scheermessen en –schuim die gemarket is voor vrouwen vaak duurder is dan dezelfde producten voor mannen. Iemand kapitaliseert op deze normen en op onze onzekerheden, en dat is in het nadeel van vrouwen. Wat ik niet wil zeggen, is dat je je scheermessen het raam uit moet gooien om je positie als vrouw in deze maatschappij te reclaimen. Ik wil louter zeggen dat je waarde als persoon niet evenredig mag zijn met het ontbreken van haar op je lichaam. En dat het voor vrouwen nodig is om te beseffen dat we niet scheren omdat we dat zelf zo willen: we hebben geleerd dat te willen. Wanneer we niet scheren, moeten we beseffen dat daar (sociale) gevolgen aan verbonden zijn, die we kunnen dragen, maar die vrouwen zoals mij ertoe aanzetten om zo nu en dan toch alles weg te scheren. We zijn fijn, maar iemand moet ons even bijles geven over het bestaan van Gilette en Veet. Want dat is belangrijk. Zelfs wanneer we fantastische academici zijn, aangename mensen, bad ass werkende vrouwen of zorgzame moeders. Dat is wat echt telt. Als ik ervoor kies om mijn haar niet te verwijderen, is dat een statement, of een resultaat van luidheid of logica. Als iemand anders zich scheert, kan dat alles betekenen, maar het is geen keuze. Sue.
1 Comment
|